Το 1821 συμπυκνώθηκαν οι καημοί και τα όνειρα αιώνων,πήραν σάρκα και οστά οι πόθοι των προηγούμενων γενεών, που ζούσαν μέσα στην σκλαβιά και τυραννία.Η μεγάλη επανάσταση του Γένους είναι γεμάτη με στιγμές ανεπανάληπτες, ανθρώπους που έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους για την ελευθερία της πατρίδας μας.Μια προσωπικότητα που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην επανάσταση είναι ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Λέει ο ίδιος για την αρχή της Επανάστασης:
«Όταν αποφασίσαμε να κάμωμε την Επανάσταση, δεν συλλογισθήκαμε ούτε πόσοι είμεθα ούτε πως δεν έχομε άρματα ούτε ότι οι Τούρκοι βαστούσαν τα κάστρα και τας πόλεις , αλλά ως μία βροχή έπεσε εις όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας μας, και όλοι, και ο κλήρος μας και οι καπεταναίοι και οι πεπαιδευμένοι , μικροί και μεγάλοι, όλοι συμφωνήσαμε και κάμαμε την Επανάσταση……………….
Στον πρώτο χρόνο της Επαναστάσεως, είχαμε μεγάλη ομόνοια και όλοι ετρέχαμε σύμφωνοι. Ο ένας επήγεν εις τον πόλεμο, ο αδελφός του έφερνε ξύλα, η γυναίκα του εζύμωνε, το παιδί του εκουβαλούσε ψωμί. Και εάν αυτή η ομόνοια εβαστούσε ακόμη δύο χρόνους, ηθέλαμε κυριεύσει και την Θεσσαλία και την Μακεδονία, και ίσως εφθάναμε και έως την Κωνσταντινούπολη. Τόσον τρομάξαμε τους Τούρκους, οπού άκουγαν Έλληνα και έφευγαν χίλια μίλια μακρά. Εκατόν Έλληνες έβαζαν πέντε χιλιάδες εμπρός, και ένα καράβι μιαν άρμάδα. Αλλά δεν εβάσταξε!»
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης γεννήθηκε στα 1770 στο Ραμοβούνι Μεσσηνίας. .Η γενιά του ήταν η περίφημη γενιά των Κολοκοτρωναίων, ονομαστών κλεφτών της Πελοποννήσου, που συμμετείχαν σε πολλές εξεγέρσεις εναντίον των Τούρκων, πολύ πριν ξεσπάσει η επανάσταση του 1821.Γενάρχης των Κολοκοτρωναίων θεωρείται ο Τριανταφυλλάκος Τσεργίνης. Γεννήθηκε στο χωριό Ρουπάκι ,που καταστράφηκε από τους Τούρκους γύρω στο 1530.Έκτοτε η οικογένεια των Κολοκοτρωναίων περιφερόταν από βουνό σε βουνό. Δεν αναγνώρισαν τον τουρκικό ζυγό και βρίσκονταν σε αιώνιο πόλεμο μαζί τους.Ο παππούς του Θεόδωρου, Γιάννης Κολοκοτρώνης, συνελήφθη από τους Τούρκους και ύστερα από φρικτά βασανιστήρια ακρωτηριάστηκε και απαγχονίστηκε. Ο πατέρας του Κολοκοτρώνη, Κωνσταντής Κολοκοτρώνης ήταν αρχηγός των Κλεφτών. Συμμετείχε σε πολλές εξεγέρσεις εναντίον των Τούρκων γι αυτό και τον κυνηγούσαν. Μετά από προδοσία, κατάφεραν να τον σκοτώσουν.
Από αυτή την αδούλωτη γενιά καταγόταν λοιπόν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και όπως ήταν φυσικό, ακολούθησε τα χνάρια των προγόνων του. Μόλις στα 17 του,έγινε οπλαρχηγός του Λεονταρίου και σύντομα πήγε στον ξακουστό κλέφτη της εποχής ,τον λεγόμενο Ζαχαριά.
Ο Ζαχαριάς ήταν ένας σπουδαίος αγωνιστής, που ελάχιστοι γνωρίζουν αλλά που είχε τέτοια δράση που τον έτρεμαν οι Τούρκοι.Οι περιγραφές για τον Καπετάν Ζαχαριά Μπαρμπιτσιώτη μιλούν για ένα αδούλωτο θεριό.
«Ατσαλόκορμος, ελεύθερος σαν αγρίμι, καρδιά λιονταριού, μάστορης τρομερός του πολέμου και μυαλό σπουδαίο, πούβλεπε μακρυά.»
Σ’ αυτόν τον αρχηγό των κλεφτών λοιπόν μαθήτευσε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και έγινε πιστός σύντροφός του.Ο Ζαχαριάς σύντομα κατάλαβε την κοψιά του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, τον έκρινε άξιο να γίνη αρχηγός μια μέρα, και του εμπιστεύτηκε το σχέδιο του για τη συνεννόηση όλων των κλεφτών. Ο Κολοκοτρώνης δέχτηκε της ιδέες του μ’ ακράτητο ενθουσιασμό.Γύρω στα 1804, ο Καπετάν – Ζαχαριάς δολοφονήθηκε ύστερα από προδοσία.
Τότε αρχίζει ένας ανελέητος διωγμός κατά των Κολοκοτρωναίων,κατά τον οποίο αφανίστηκαν εκατοντάδες παληκάρια και σχεδόν ξεκληρίστηκε η γενιά του Κολοκοτρώνη.Άλλοτε κρύβονταν σε σπηλιές ,άλλοτε σε πύργους. Ο Kολοκοτρώνης αναγκάζεται να καταφύγει για κάποια χρόνια στη Ζάκυνθο. Προσπάθησε να πείσει αρκετούς άντρες του να τον ακολουθήσουν.Όσα παληκάρια του δεν τον άκουσαν και δεν τον ακολούθησαν ,βρήκαν δυστυχώς το θάνατο.
Στη Ζάκυνθο ,ο Κολοκοτρώνης κατατάχθηκε στον αγγλικό στρατό κι έφθασε μέχρι το βαθμό του ταγματάρχη. Απ’ τη θητεία του αυτή , προέκυψε και η περίφημη στολή με την οποία απεικονίζεται συχνά.Εκεί βρήκε ασφαλές καταφύγιο ,εκεί ανέστησε τα παιδιά του,εκεί έθαψε τη γυναίκα του.
Με τη δράση του στα Επτάνησα δεν αφήνει σε ησυχία τους Τούρκους που περνούν με τα καράβια τους.Εχει γίνει λοιπόν ήδη γνωστός για τη δράση του.
Γι αυτό και ο Άγγλος Ταγματάρχης Τζούρτζ τον καλεί να υπηρετήσει κοντά του.Το δίλημμα είναι μεγάλο.Ο Κολοκοτρώνης είναι φτωχός και αυτό θα του εξασφαλίσει τα προς το ζην για την οικογένειά του.Από την άλλη όμως, η σκλαβωμένη πατρίδα περιμένει….
Είναι χαρακτηριστική η σκηνή που μας παραδίδει ο γιος του Κολλίνος:
«Τον έβλεπα να κλαίγη, δεν καταλάβαινα τι τρέχει… Μάλιστα που τον γνώρισα σχεδόν πάντοτε άγριον. Μ’ επήρε εις την αγκαλιάν του και μου έκαμεν την ακόλουθην ομιλία: « Παιδί μου είμαι φτωχός και σήμερα έλαβα γράμμα από τον Ταγματάρχη Τζούρτζ και με προσκαλεί να τον βοηθήσω εις το Βασίλειο της Νεαπόλεως, όπου και αυτός επήγε και έγινε στρατηγός. Τι να κάμω;Να πάω ή να μην πάγω; Σε αγκαλιάζω , παιδί μου, μήπως και η αθωότης σου μου εμπνεύσει γνώμην καλήν.» Και αυτά λέγοντας ξέσπασε σε κλάμα. Αλλά με μιας τον βλέπω, και αγριεύει η όψις του, και βγαίνει μίαν φωνήν βροντερή
¨Όχι, δεν προδίδω την πατρίδα μου. Όπου εσκότωσαν τον πατέρα μου, όπου έκοψαν χέρια και πόδια του παππού μου, εκεί θα πάγω…. Εις τον Πλάτανον της Τριπολιτσάς , όπου εκρέμασαν τους ιερείς της πίστεως μας, εκεί θα πάγω, να εξαγοράσω το αίμα τους με αίμα
Αν ο Θεός μου έδωσε ανδρείαν δεν την πουλώ!»
Το 1818 ο Κολοκοτρώνης μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και στις αρχές του 1821 εγκατέλειψε τη Ζάκυνθο μεταμφιεσμένος σε καλόγερο και αποβιβάστηκε στη Μάνη, όπου ύψωσε μαζί με τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη στις 23 Μαρτίου 1821 το λάβαρο της επανάστασης στην Καλαμάτα και τέθηκε επικεφαλής πολλών ακόμα αγωνιστών, απελευθερώνοντας την πόλη.
Η επανάσταση του Γένους ξεκινά.Οι Έλληνες θέτουν τον αγώνα τους υπό την προστασία της Παναγίας ανήμερα του Ευαγγελισμού.Η πίστη τους για το δίκαιο του αγώνα,πηγάζει πρώτα πρώτα από την πίστη τους στο Θεό.
Ο «γέρος» άρχισε μεθοδική ενημέρωση των οπλαρχηγών και των προκρίτων. Στις 28 Απριλίου, εκλέχτηκε από τους οπλαρχηγούς αρχιστράτηγος.Οι μεγάλες τρατιωτικές επιτυχίες είναι μπροστά.Έχει κοντά του άξιους πολεμιστές, παιδιά κι ανεψιούς του: τον Πλαπούτα, το Νικηταρά, τους Πάνο, Γενναίο, Αντώνη Κολοκοτρώνη…..…
Μια από τις πρώτες μεγάλες μάχες είναι αυτή στο Βαλτέτσι στις 12 Μαϊου 1821.
Οι Τούρκοι μόλις ξέσπασε η επανάσταση,κατάφεραν να καταστείλουν τις μικρές εστίες της στο Μωριά.Ο Κολοκοτρώνης πίστευε ότι οι Έλληνες έπρεπε να πάρουν το κέντρο των Τούρκων στο Μωριά, την Τριπολιτσά, γι αυτό και πρέπει να την αποκόψουν και να σφίγγουν τον κλοιό γύρω της. Προτείνει λοιπόν να οχυρώσουν τα ορεινά περάσματα γύρω από την Τρίπολη, σημεία που ξέρει πάρα πολύ καλά.
Το Βαλτέτσι είναι ένα ορεινό χωριό κοντά στην Τριπολιτσά. Εκεί συγκεντρώθηκαν οι Έλληνες πολεμιστές ν αντιμετωπίσουν τους Τούρκους .Ο Κολοκοτρώνης οχύρωσε την εκκλησία του χωριού και τους γύρω απόκρημνους λόφους κάνοντας ταμπούρια .Ο ίδιος πηγαινοερχόταν από λόφο σε λόφο και οργανώνει την επικοινωνία των πολεμιστών του με φωτιές, σαν τις αρχαίες φρυκτωρίες…
Ψυχή και νους όλης της οργάνωσης ήταν ο Κολοκοτρώνης που έτρεχε παντού: «… εκοιμόμουν εις το Βαλτέτσι, εγευμάτιζα στην Πιάνα κι εδείπναγα στο Χρυσοβίτσι», γράφει χαρακτηριστικά.
Η δύναμη των Τούρκων ήταν τεράστια.2.300 Έλληνες απέναντι σε 12.000 Τούρκους. Πώς θα αντέξουν τόσο λίγοι;Κι όμως το αδύνατο γίνεται δυνατό.Η πολιορκία κράτησε σχεδόν 24 ώρες και οι Τούρκοι φτάσαν στο σημείο να ζητήσουν ενισχύσεις!Μάλιστα μαρτυρείται πώς όταν κάποια στιγμή οι Έλληνες λιποψύχισαν, καταφτάνει ο Κολοκοτρώνης ανεβαίνει σ’ ένα ύψωμα και φωνάζει με τη βροντερή φωνή του:
ΒΑΣΤΑΤΕ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΣΑΣ ΦΕΡΝΩ ΑΠ ΟΛΑ!!!!
Ταυτόχρονα ειδοποιεί κάποιους οπλαρχηγούς να σπεύσουν σε βοήθεια. Το πρωί οι Τούρκοι λύνουν την πολιορκία .Τρέχουν αφήνοντας λάφυρα ένα σωρό στο πεδίο της μάχης. Κατά την υποχώρησή τους πέφτουν σε μια ρεματιά. Ο Νικηταράς αναλαμβάνει δράση……..
Ο Κολοκοτρώνης είπε γι’ αυτή τη μάχη στο τέλος της ημέρας:
«Πρέπει να νηστεύσουμε όλοι εις δοξολογίαν αυτής της ημέρας διατί ήταν η ελευθερία της πατρίδος!»
Το παρακάτω ιστορικό τραγούδι από την Πελοπόννησο, αναφέρεται στη μάχη του Bαλτετσίου που έγινε στις 13 Mαΐου 1821.
ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ ΦΩΝΑΞΕ
Στα Τρίκορφα μες στην κορφή, Κολοκοτρώνης στήνει ορδή,
μες στα Τρίκορφα στη ράχη πάει το αίμα σαν αυλάκι.
Κολοκοτρώνης φώναξε κι ούλος ο κόσμος τρόμαξε,
τον Νικηταρά φωνάζει και τους Τούρκους αλαφιάζει.
Που είσαι μωρέ Νικηταρά, πο’ χουν τα πόδια σου φτερά,
μες τους κάμπους πας κοιμάσαι και κανέναν δεν φοβάσαι.
Ακολουθεί η άλωση της ΤΡΙΠΟΛΙΤΣΑΣ
Ενώ οι άλλοι οπλαρχηγοί θελαν να πολιορκήσουν τα μικρά μεσσηνιακά κάστρα, ο Κολοκοτρώνης επέμενε για την κατάληψη της Τριπολιτσάς γιατί θα επέτρεπε στις ελληνικές δυνάμεις να ελέγχουν τον Μωριά και να καταλάβουν ευκολότερα τις υπόλοιπες περιοχές.
Η γνώμη του επικράτησε τελικά κι έτσι η κατάληψη της Τρίπολης αποτέλεσε τον πρώτο μεγάλο στόχο των επαναστατών.
Ο Κολοκοτρώνης γράφει στον Κεχαγιάμπεη τώρα να τον προειδοποιήσει:
«Αν δεν υπακούσεις να παραδώσεις τα άρματα, θα σου τα πάρωμεν με τα ανδρεία μας άρματα, όπου τα έχομεν εις τα ρουθούνια σας. Επειδή και εμείς την ρέγουλα των αρμάτων την εμάθαμε και την ηξεύρομεν, κι αν εσένα δεν σου βαστά να έλθεις σαν παλικάρι ταχτικά απάνω μου και δεν βαριεστάς από τον κλέπτικον σου τρόπον, ήξευρε ότι εγω έρχομαι απάνω σου και σου δίδω μιαν ημέραν πρωτύτερα την είδησιν, δια να ετοιμασθείς. Ταύτα και καλές αντάμωσες εις το σαράγι σου μέσα.»
Ο Κολοκοτρώνης, σε συνεργασία με τον Υψηλάντη κατέστρωσαν το εξής σχέδιο:
οι Έλληνες ξεκινώντας από τα ορεινά θα στρατοπέδευαν κλιμακωτά, όλο και πιο κοντά στην πόλη. Οι Τούρκοι βγαίναν από την πόλη για να κάνουν πλιάτσικο .Σε αυτές τις εξόδους οι Έλληνες τους στήναν ενέδρες προκειμένου να τους φθείρουν . Έτσι, σταδιακά τα επαναστατικά στρατεύματα σαν θηλιά, έσφιγγαν την πόλη, έως ότου μετά την μάχη της Γράνας οι πολιορκημένοι ουσιαστικά δεν μπορούσαν καθόλου να εξέλθουν. Με λίγα λόγια, ο Κολοκοτρώνης μετέτρεψε τα μειονεκτήματα του στρατεύματός του σε πλεονεκτήματα και έκανε μια ιδιαίτερη πολιορκία, εφαρμόζοντας τον αγαπημένο του κλεφτοπόλεμο, στον οποίο σαφώς υπερτερούσε. Μια σειρά από νικηφόρες μάχες δόθηκαν γύρω απ’ την πόλη της Τριπολιτσάς.
Σημείο καμπής για την απελευθέρωση της, αποτέλεσε η Μάχη της Γράνας.Γράνα ήταν ένα μεγάλο χαντάκι μήκους 700 μέτρων, που με εντολή του Κολοκοτρώνη σκάφτηκε σε ένα κομβικό σημείο έξω απ’ την Τριπολιτσά. Την νύχτα 9ης Αυγούστου 1821, 6.000 Τούρκοι βγήκαν απ’ την Τριπολιτσά για να λεηλατήσουν τα περίχωρα. Περνώντας από την άδεια τάφρο πίστεψαν πως οι Έλληνες κατασκεύαζαν κάποιο έργο . Πού να φανταστούν τι τους περίμενε στην επιστροφή τους!
2.000 Έλληνες υπό τον Κολοκοτρώνη μπήκαν και κρύφτηκαν στην Γράνα. Κι όταν επέστρεφαν αργά οι Τούρκοι από τις εφόδους τους, βλέπουν να ξεπετάγονται μπροστά τους απ΄τα χώματα Έλληνες. Ας μην βγάλει όμως κάποιος το συμπέρασμα ότι ήταν μια εύκολη νίκη αυτή για τους Έλληνες,καθώς είχαν ν’ αντιμετώπισουν πολυάριθμο τουρκικό στρατό και μάλιστα από δυο διαφορετικές κατευθύνσεις.Κι όμως ο Κολοκοτρώνης εφάρμοσε την εξής τακτική: πλάτη με πλάτη.Δηλαδή οι άντρες του ακούμπησαν ο ένας στην πλάτη του άλλου και αντιμετώπισαν έτσι τους Τούρκους που είχαν εκατέρωθεν της Γράνας.
Η άλωση της Τριπολιτσάς ήταν πια πολύ πιο εύκολη υπόθεση.Οι Τούρκοι εξαντλημένοι από την πολύμηνη πολιορκία άρχισαν να σκέπτονται την παράδοση της πόλης.Μια μέρα ένας απλός Έλληνας στρατιώτης κατάφερε να αναρριχηθεί στα τείχη της πόλης και ν’ ανοίξει την πύλη της και οι επαναστάτες ορμούν μέσα.400 χρόνια σκλαβιάς,ταπείνωσης ,βασανιστηρίων ξεχύνονται ως εκδικητική μανία από την ψυχή των Ελλήνων πάνω στους κατοίκους.
Εκεί όμως που η ιδιοφυϊα του Κολοκοτρώνη θα επιβεβαιωθεί περίτρανα είναι στα Δερβενάκια.
Ο Σουλτάνος για να καταπνίξει την επανάσταση στην Πελοπόννησο ,την κύρια εστία της, στέλνει τον Μαχμούτ Πασά, με τεράστια στρατιωτική δύναμη να καταπνίξει την επανάσταση. Ο περίφημος πασάς Δράμαλης, κατεβαίνει προς τη νότια Ελλάδα με 25.000 στρατό στις αρχές Ιουλίου του 1822.Στο πέρασμά του διαλύει τα πάντα.
Τις κρίσιμες εκείνες στιγμές μόλις μαθεύτηκε ότι πλησιάζει ο Δράμαλης στην κύρια εστία της επανάστασης, την Πελοπόννησο , με τόσο μεγάλη δύναμη, επικράτησε πανικός: η κυβέρνηση κατέφυγε σε πλοίο, ο κυβερνητικός στρατός αυτοδιαλύθηκε και ο λαός βρέθηκε ανυπεράσπιστος .
Μέσα στη γενική σύγχυση υψώθηκε και πάλι ως εθνικός σωτήρας ο Κολοκοτρώνης με ένα απλό σχέδιό :
« Θα κλείσουμε το Δράμαλη μέσα στον κάμπο του Άργους σαν το ποντίκι στη φάκα. Σφιχτά θα τους ζώσουμε ανάμεσα θάλασσας και βουνών. Και δεν θαʼχει σε λίγο τι να φάει τʼασκέρι του και τα άλογά του και δεν θα τον αφήσουμε ούτε στιγμή σε ησυχία, θα τον λιανίζουμε σιγά-σιγά ως που να μπαϊλντίσει, να ρέψει και να παραλύσει ».
Μ εντολή του Κολοκοτρώνη, οι Έλληνες καταστρέφουν τις σοδειές ,ρίχνουν θειάφι στα πηγάδια για να μην έχουν οι Τούρκοι ούτε νερό ούτε φαί να προμηθευτούν. Ο Κολοκοτρώνης πίστευε έτσι ότι ο Δράμαλης με τους ταλαιπωρημένους άντρες του θ αναγκαστεί να γυρίσει πίσω προς την Κόρινθο.
Ο Κολοκοτρώνης πρόβλεψε σωστά, μάταια όμως προσπάθησε να πείσει και τους προκρίτους και τους οπλαρχηγούς για να τον βοηθήσουν. Τον εγκατέλειψαν νομίζοντας ότι ο Δράμαλης θα πάει αλλού.Ο Κολοκοτρώνης έσπευσε να καταλάβει τις στενές διαβάσεις που οδηγούσαν από το Άργος στην Κόρινθο, με 2.500 άνδρες.Κι επειδή δεν είχε επαρκείς δυνάμεις για να καλύψει όλες τις υπόλοιπες, κατέφυγε στο ακόλουθο τέχνασμα. Σε ένα κομβικό σημείο τοποθέτησε ένα ψευδοστράτευμα για να ξεγελάσει τους Τούρκους και να τους κατευθύνει εκεί που ήθελε..
«έβαλα τις σημαίες ,τα φέσια,τις κάπες κα τα ζώα εις μία ράχη,δια να νομίσουν ότι εκεί είναι πολλοί στρατιώτες και να αλλάξουν δρόμο.»
Το κόλπο πέτυχε και οι Τούρκοι θέλοντας να αποφύγουν την σύγκρουση προχώρησαν ανυποψίαστοι προς τα Δερβενάκια. Στην είσοδο του στενού τους περίμενε ο Κολοκοτρώνης με κάποιους οπλαρχηγούς Όταν έκρινε ότι έφθασε η κατάλληλη στιγμή, έδωσε το σύνθημα της επίθεσης και οι Έλληνες ξεπρόβαλαν μέσα από την χαράδρα και επιτέθηκαν στους ανυποψίαστους Τούρκους, που είχαν προχωρήσει στο στενό. Οι Τούρκοι είχαν πέσει στην καλοστημένη παγίδα και ήταν αδύνατο να γλιτώσουν. Έχασαν 2.500 με 3.000 άνδρες.
Η Νίλα του Δράμαλη συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πέντε κορυφές καταστροφές στρατιωτικών δυνάμεων στην παγκόσμια στρατιωτική ιστορία
Η κυβέρνηση αναγκασμένη από τα γεγονότα, παρόλη τη ζήλεια της για τη φήμη του Κολοκοτρώνη, αναγκάζεται να τον διορίσει αρχιστράτηγο. Ο Κολοκοτρώνης είναι ο μέγας θριαμβευτής.
Η Ελλάδα όμως μπαίνει στη δίνη της διχόνοιας……………….
Οι στρατιωτικές επιτυχίες του Κολοκοτρώνη,,η αγωνία για τη διατήρηση των προνομίων των προκρίτων,ο ξένος δάκτυλος οδηγούν σε εμφύλιο το 1823.Έναν εμφύλιο που στοίχισε χρήμα και προπαντώς αίμα στους Ελληνες.
Οι μεγάλες στρατιωτικές επιτυχίες του Κολοκοτρώνη βρίσκουν μεγάλη απήχηση στο λαό που τον λατρεύει.Ο Γέρος ,προβάλλει ως αδιαφιλονίκητος ηγέτης.Οι αντίπαλοι του γνωρίζουν ότι ένα χτύπημα εναντίον του πρωτότοκου γιου του, Πάνου θα τον καταρράκωνε.Έξω από την Τρίπολη, λοιπόν τον σκοτώνουν. Ο Πάνος ήταν ένας εξαιρετικά μορφωμένος και χαρισματικός νέος, που όλα έδειχναν ότι θα διαδραμάτιζε σημαντικό ρόλο στο μέλλον της Ελλάδας.
Η άνανδρη δολοφονία του γιου του, κλόνισε σοβαρά τον Κολοκοτρώνη, που αποφάσισε να παραδοδεί , για να τερματιστεί ο εμφύλιος. Στις 6 Φεβρουαρίου του 1825 φυλακίστηκε στο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία της Ύδρας μαζί με τους Δεληγιανναίους και τον Νοταρά.
Και την ώρα που το αδερφικό αίμα χύνεται άδικα, το Μεσολόγγι πέφτει, τα Ψαρά καίγονται, η Κάσος καταστρέφεται………..
Στην Πελοπόννησο αποβιβάζεται ο περίφημος Ιμπραήμ πασάς που λεηλατεί, καταστρέφει, καίει, ό,τι βρει μπροστά του. Η Επανάσταση κινδυνεύει……..
Ο μόνος που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει τον Ιμπραήμ, είναι ο Γέρος του Μωριά.Η κυβέρνηση μπροστά στο αδιέξοδο τον απελευθερώνει από τη φυλακή.Ο Κολοκοτρώνης είναι έτοιμος να συγχωρήσει τους εχθρούς του για το καλό της πατρίδας.Αφήνει στην άκρη τα μίση για το καλό της πατρίδας:
«Έλληνες! Πριν βγω στ΄ Ανάπλι, έριξα στη θάλασσα τα πικρά τα περασμένα. Κάντε και σεις το ίδιο. Στο δρόμο που περνάγαμε για να ‘ρθούμε στην εκκλησιά, είδα να σκάβουν κάποιοι άνθρωποι. Ρώτησα και μου είπαν πως σκάβουν να βρούνε κρυμμένο θησαυρό.Εκεί στο λάκκο μέσα ρίξτε και τα μίση τα δικά σας. Έτσι θα βρεθεί κι ο χαμένος θησαυρός».
Ο Ιμπραήμ στο μεταξύ με τον τεράστιο στρατό του καταφέρνει και καταπνίγει τις επαναστατικές εστίες στις μεγάλες πόλεις της Πελοποννήσου.
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης τότε αναλαμβάνει δράση. Γνωρίζοντας την υπεροχή του Ιμπραήμ σε μια κατά πρόσωπο σύγκρουση τον παρασύρει να παίξουν την γάτα και το ποντίκι. Ο Ιμπραήμ κυνηγάει τους Έλληνες, οι οποίοι που του ξεφεύγουν καθώς καταφέυγουν στα βουνά όπου ο Αιγυπτιακός τακτικός στρατός δεν μπορούσε να δράσει. Παράλληλα διαμηνύει στον Ιμπραήμ:
«Όχι τα κλαριά να μας κόψεις, όχι τα δένδρα, όχι τα σπίτια που μας έκαψες, μήτε πέτρα απάνω στην πέτρα να μη μείνει, εμείς δεν προσκυνάμε. Μόνο ένας Έλληνας να μείνει, πάντα θα πολεμούμε. Και μην ελπίζεις πως τη γη μας θα την κάνεις δική σου, βγάλ’ το από το νου σου».
Ενώ σε όσους Έλληνες είναι έτοιμοι να υποκύψουν από φόβο στον Ιμπραήμ ,απειλεί
«Φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους!»
Την εποχή λοιπόν που το μεγαλύτερο μέρος της Πελοποννήσου είχε υποταχθεί στον Ιμπραήμ, ένα από τα λίγα απάτητα μέρη της ήταν η μονή του Μεγάλου Σπηλαίου.Περὶ τα μέσα Ιουνίου 1827, ο πανίσχυρος Ιμπραήμ, στρατοπέδευσε στον κάμπο Καλαβρύτων έξω από το μοναστήρι του Μεγάλου Σπηλαίου.Ο Κολοκοτρώνης,πανταχού παρών, αντιλαμβανόμενος αμέσως τον κίνδυνο που διέτρεχε η Μονὴ, έστειλε αμέσως δύναμη… Ο Ιμπραὴμ απέστειλε επιστολὴ στὸν Ηγούμενο της Μονής και ζητούσε ούτε λίγο ούτε πολύ, την παράδοσή της .
«Ευγενέστατε ηγούμενε και επίλοιποι παπάδες και καλόγεροι Μεγάλου Σπηλαίου.
Σας σημειώνω ότι είμεθα φερμένοι με τον υψηλότατον Ιμβραήμ Πασάν αφέντη μας εις κάμπον Καλαβρύτων εδώ και τέσσαρες ημέρες προτηνότερα και έχομεν μεγάλας ορδινίας και ετοιμασίας δια την πολιορκίαν μοναστηρίου Μεγάλου Σπηλαίου. Και ως τάχυ προσμένομεν να μας έλθουν και τόπια και αι μπόμπες και αρκετά σύνεργα δια μήνες και έπειτα από μία η και δυό ημέρας να ρίξωμεν τα ορδιά μας περί πολιορκίας του μοναστηρίου, εις αυτά τα μέρη δια τούτο σας φανερώνω ότι να λυπηθήτε το μοναστήρι σας να μην τύχη και χαλάση και ο,τι εις τον άλλον καιρόν δεν εχάλασε μην τύχη και χαλάση: και τώρα μάλιστα οι πλέον άγνωστοι (οι αμαθέστεροι) από λόγου σας ήρθαν και προσεκύνησαν τον αφέντη μας και εγλύτωσαν τα χωριά τους και τόσον λαό και την ζωήν τους και το πράγμα τους. Λοιπόν του λόγου σας είσθε γνωστικότεροι από εκείνους και θέλει στοχασθήτε το κάθε πράγμα καλλίτερα. Παρά πάνω δεν σας γράφω, θέλει πληροφορηθήτε και από το γράμμα του φίλου μου του Φωτήλα, θέλει σας συμβουλεύση ο ίδιος.
Ηγούμενε, θέλει στοχαστής ετούτο το κίνημα των Ρωμαίων δεν θέλει εύγει σε κεφάλι. Λοιπόν σαν φρόνιμος οπού είσαι στοχάσου βαθειά πως δεν ευρίσκεις καλό τέλος και θα είσαι νικημένος θέλεις εξεύρη ότι αυτό όπου σας γράφω, το γράφω με του υψηλοτάτου αφέντη μας τον ορισμόν και να με αποκριθήτε εις τα όσα σας γράφω.
Σάμη Εφέντι τη 21η Ιουνίου 1827 Σεγνεζτίπ εφέντι (Τ.Σ.)»
Την επομένη δόθηκε η απάντηση:
«Υψηλότατε αρχηγέ των Οθωμανικών αρμάτων, χαίρε.
Ελάβαμεν το γράμμα σου και είδομεν τα όσα γράφεις, ηξεύρομεν πως είσαι εις τον κάμπον των Καλαβρύτων πολλάς ημέρας και ότι έχεις όλα τα μέσα του πολέμου. Ημείς δια να προσκυνήσωμεν είναι αδύνατον, διότι είμεθα ορκισμένοι εις την πίστιν μας, η να ελευθερωθώμεν η να αποθάνωμεν πολεμούντες και κατά το χαΐνι μας δεν γίνεται να χαλάση ο ιερός όρκος της πατρίδος μας. Σε συμβουλεύουμε όμως να υπάγης να πολεμήσης σε άλλα μέρη, διότι, αν έλθης εδώ να μας πολεμήσης και μας νικήσης, δεν είναι μεγάλον κακόν, διότι θα νικήσης παπάδες, αν όμως νικηθής, το οποίον ελπίζομεν άφευκτα, με την δύναμιν του Θεού, διότι έχομεν και θέσιν δυνατήν και θα είναι εντροπή σας και τότε οι Έλληνες θα εγκαρδιωθούν και θα σε κυνηγούν πανταχού. Ταύτα σε συμβουλεύομεν και ημείς, κάμε ως γνωστικός το συμφέρον σου, έχομεν και γράμματα από την βουλήν και από τον αρχιστράτηγον Θεόδωρον Κολοκοτρώνην, ότι εις πάσαν περίπτωσιν πολλήν βοήθειαν θα μας στείλη, παλληκάρια και τροφάς και ότι η θα ελευθερωθώμεν τάχιστα η θα αποθάνωμεν κατά τον ιερόν όρκον της Πατρίδος μας.
ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
Ο Ηγούμενος και συν εμοί παπάδες και καλόγεροι τη 22α Ιουνίου 1827, Μέγα Σπήλαιον»
Όπως ήταν φυσικό, την επομένη άρχισε η επίθεση. Όλες οι επιθέσεις όμως του Ιμπραήμ αποκρούονται. Και την ώρα που η μάχη μαίνεται, οι εντός της μονής προσεύχονται για ένα θαύμα. Και πράγματι, μετά από 13 ώρες μάχη,ο Ιμπραήμ αποχωρεί ταπεινωμένος.
Και στην περίπτωση του Ιμπραήμ όπως προκύπτει από τα γεγονότα,ο Κολοκοτρώνης συνέβαλε τα μέγιστα.
Ο Κολοκοτρώνης δεν ήταν απλώς μια στρατιωτική φυσιογνωμία. Είχε πολιτικό νου,κοφτερό μυαλό, και ηγετικά προσόντα. Είχε μια χαρισματική βροντερή φωνή με την οποία ξεσήκωνε τα πλήθη. Στις προβλέψεις του σπάνια λάθευε. Δεν πίστευε σε ξένη βοήθεια. Στη Ζάκυνθο είχε ζήσει από κοντά το πολιτικό παιχνίδι της Ευρώπης και μετέφερε το μήνυμα: «Η Ελλάδα με την Ελλάδα και μόνο από την Ελλάδα». Οι Έλληνες έπρεπε να μάθουν να πολεμούν με σύνεση και με στόχο, πάντοτε, τη νίκη.Ήταν ικανότατος στην οργάνωση και διοίκηση του στρατεύματος. Εκπαίδευε τους άντρες του στους κινδύνους της εκστρατείας, τις συνθήκες του κλέφτικου αγώνα και στα καθήκοντα τού στρατιώτη στον πόλεμο. Τους προσφωνούσε πάντα με το όνομα Έλληνες και τους εμψύχωνε με τις ιστορίες και τα κατορθώματα των προγόνων μας. Οι λόγοι του προς τους άντρες του, οι μύθοι που τους διηγούνταν, τα παραδείγματα που τους έφερνε, αποκαλύπτουν έναν δεινό ρήτορα. Οι στρατηγικές του ικανότητες αναδεικνύονται περισσότερο αν αναλογιστούμε ότι πολλές φορές έμεινε μόνος, να πολεμά με λιγοστούς άντρες, αφού πολλοί οπλαρχηγοί κάναν του κεφαλιού τους, ενώ οι κοτζαμπάσηδες τον πολεμούσαν ανοιχτά ζηλεύοντας τη δόξα του.
Το παράδειγμα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη θα εμπνέει πάντοτε τις επόμενες γενιές.Ας μένουν ζωντανά στη μνήμη μας τα λόγια του από τον περίφημο λόγο που εκφώνησε στην Πνύκα το 1838:
«…… Πρέπει να φυλάξετε την πίστη σας και να την στερεώσετε, διότι, όταν επιάσαμε τα άρματα είπαμε πρώτα υπέρ πίστεως και έπειτα υπέρ πατρίδος. Όλα τα έθνη του κόσμου έχουν και φυλάττουν μια Θρησκεία. Και αυτοί, οι Εβραίοι, οι όποίοι κατατρέχοντο και μισούντο και από όλα τα έθνη, μένουν σταθεροί εις την πίστη τους………………….
Παιδιά μου, να μην έχετε πολυτέλεια, να μην πηγαίνετε εις τους καφενέδες και τα μπιλιάρδα. Να δοθήτε εις τας σπουδάς σας, και καλλίτερα να κοπιάσετε ολίγον δύο και τρεις χρόνους και να ζήσετε ελεύθεροι, παρά να περάσετε τέσσαρους πέντε χρόνους τη νεότητά σας και να μείνετε αγράμματοι. Να μάθετε τα τα γράμματά. Των Πατέρων, αγίων, και των μεγάλων φιλοσόφων της αρχαιότητας, . Να ακούετε τα συμβουλάς των διδασκάλων και γεροντοτέρων. Η προκοπή σας και η μάθησή σας να μην γίνη σκεπάρνι μόνο διά το άτομό σας, αλλά να κυττάζη το καλό της Κοινότητος, και μέσα εις το καλό αυτό ευρίσκεται και το δικό σας…………………..
Εγώ, παιδιά μου, κατά κακή μου τύχη, εξ αιτίας των περιστάσεων, έμεινα αγράμματος και δια τούτο σας ζητώ συγχώρηση, διότι δεν ομιλώ καθώς οι δάσκαλοι σας. Σας είπα όσα ο ίδιος είδα, και άκουσα, δια να ωφεληθήτε από τα περασμένα .Εις εσάς μένει να ισάσετε και να στολίσετε τον τόπο, οπού ημείς ελευθερώσαμε· και, δια να γίνη τούτο, πρέπει να έχετε ως θεμέλια της πολιτείας την ομόνοια, την θρησκεία, και την φρόνιμον ελευθερία.»
ΠΗΓΕΣ
https://zantehistory.gr/enotites/zakynthos-kai-theodoros-kolokotronis/
https://aegean-maritime-museum.gr/el/ekthemata-kai-istoria/1821/81-theodoros-kolokotronis
https://www.kalavrytanews.com/2012/06/26-1827.html
https://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/8c3e9046-78fb-48f4-bd82-bbba28ca1ef5/kolokotronis.pdf
https://www.pemptousia.gr/2023/04/o-archistratigos-tis-ethnegersias-theodoros-kolokotronis/
EIKONA
https://www.nationalgallery.gr/artwork/o-kolokotronis-katefthynomenos-pros-ti-nemea/
